Bir süredir Dünya’da artan corona virüs salgınını sosyal medya ve haberlerden takip ederken, dün itibariyle ükemizde de ilk vakanın görülmesi ile bu durumun aslında hemen yanı başımızda olduğunu anladık. Her ne kadar bizler bu salgından korunmak üzere bireysel önlemlerimizi almaya çalışsak da, günün büyük çoğunluğunu geçirdiğimiz şirketlerimizin, özellikle Çin, İtalya, Kore gibi ülkelerdeki iş dünyasının tecrübelerinden ders çıkartarak, kendi önlemlerini muhakkak almaları gerekiyor.
1. Şirketler tarafından alınacak önlemlerin önceliğini çalışanların sağlığı ve güvenliği oluşturması gerekiyor.
2. Özellikle belli bir ölçeğin üzerindeki şirketlerin, “Corona Virüs’den Korunma Takımı” vb. bir isim ile insan kaynakları, finans, satınalma, pazarlama, satış gibi farklı departmanlardan çalışanların oluşturduğu bir ekip kurması ve alınacak önlemlerin belirlenmesi öneriliyor. ABD, Çin gibi ülkelerde büyük şirketlerin attığı adımlardan ilkinin bu tip çapraz fonksiyonel takımlar (cross-functional teams) kurmak olduğunu biliyoruz.
3. Şirketler salgının artış göstermesi, herhangi bir çalışanın salgından etkilenmesi gibi durumlara yönelik bir Kriz Yönetim Planı’nı yazılı hale getirmesi gerekiyor. Kriz Yönetim Planı’nın oluşturulması ve stratejilerin belirlenmesi, sadece corona virüs değil, benzer durumların tamamında krizden en az etkilenmek ve hızlı reaksiyon göstermek adına büyük önem taşıyor.
4. Birçok kişi gibi bizler de son günlerde internetten dolaşan corona virüs’den korunma yolları bilgi bombardımanına tutuluyoruz. Kelle, paça çorbasından kolonya ile duş almaya kadar farklı önlemlerin yer aldığı listeler her düzeyde çalışanın da kafasını karıştırıyor. Bu sebeple şirketlerin güvenilir kaynaklardan elle ettiği ve derlediği corona virüs’den korunma yollarını yazılı hale getirerek çalışanlar ile paylaşması gerekiyor.
5. Dünya’da şirketlerin aldığı önlemlerin başında hijyen kurallarının artırılması, tuvalet, mutfak, toplantı odası, bina girişleri vb. yerlere alkol bazlı dezenfektanların (sensörlü otomatik dispenserler ile) konulması geliyor. Ayrıca şirketin kapalı olduğu akşam saatleri veya haftasonları görevli personel tarafından tüm alanların genel temizliğe ek olarak özel solüsyon ile dezenfekte işlemleri yapılması, kapalı alanların sık sık havalandırılması büyük önem arz ediyor.
6. Salgından etkilenen diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de şirketlerin yurt dışı seyahatleri mutlaka ertelenmesi, gidilmesi zorunlu olanlar var ise seyahate gidiş, seyahat boyunca ve dönüşte hem seyahate giden hem de diğer çalışanların sağlığını riske atmayacak önlemleri alması ve bunları maddi olarak karşılaması önemli. Bunların arasında seyahate gidecek personel için maske ve diğer koruyucuların temin edilmesi ve yurt dışı seyahat dönüşü herhangi bir belirti olsun olmasın şirketlere dönülmemesi ve 14 gün evde istirahat edilmesi ve çalışanların idari izinli olması sayılabilir. Aynı şekilde özellikle yurt dışından gelen misafirlerin de girişleri şirketlerin dikkat etmesi gereken konular arasında sayılabilir.
7. Yurt içi seyahatler ise yine mümkün olduğunca ertelenmeli, gidilmesi zorunlu durumlarda kalabalık ortamlardan uzak durmak üzere uçak, otobüs veya tren yerine araçlar ile seyahat edilmesi gerekiyor.
8. Dünya’da salgından önemli ölçüde etkilenen ülkelerde şirketlerin yaşadığı en önemli sorunlardan birini evden çalışmanın gerekmesi durumunda nasıl bir metot izleyeceklerini bilmemeleri olduğunu gördük. Şirketlerimizin böyle bir durum ortaya çıkması halinde nasıl bir metot izleyeceklerinin şimdiden belirlenmesi gerekiyor. Bununla birlikte özellikle departman yöneticilerinin bu kapsamda eğitilmesi ve evden çalışma durumunda ekiplerini nasıl koordine edeceklerini belirlemelerinin sağlanması şirketler adına önem taşıyor.
9. Salgından etkilenen ülkelerde İnsan Kaynakları uygulamalarının da yüz yüze görüşme yerine video konferans yolu ile gerçekleştirilmeye başladığını görüyoruz.
10. Tedarik Zinciri’nde oluşabilecek sıkıntılar da corona virüs salgının bir diğer önlem alınması gereken yönünü oluşturuyor. Şirketlerin özellikle dışarıdan tedarik ettikleri kritik parçaları stokta tutmaları veya krizden daha az etkilenen ülkelerden alternatif tedarikçiler bulmaları büyük önem taşıyor. Tedarik zinciri uygulamalarından esneklik sağlayacak yöntemler geliştirilmesi bu tip kriz ortamlarından daha az etkilenmenin temel yapı taşlarından birini oluşturuyor.
11. Elbette alınacak finansal önlemler en kritik uygulamalardan biri olarak öne çıkıyor. Şirketlerin bu tip kriz dönemlerinde en az 3 ay boyunca öncelikli ödemeleri yapabilecekleri nakit miktarını ellerinde tutmaları öneriliyor. Ayrıca salgının yayılma riskine karşılık, finansal hedeflerin tekrar gözden geçirilmesi ve bu hedeflere ulaşılamaması durumunda alınacak önlemlerin belirlenmesi gerekiyor.
12. Salgından etkilenen bir çalışanın olması durumunda kişisel verilerin gizliliği konusunu tüm şirketlerin öncelikli hale getirmeleri gerekiyor. Aynı zamanda böyle bir durumun ortaya çıkması ve basına yansıması halinde şirketin önceden belirlenmiş kurumsal iletişim stratejilerinin de hazır olması büyük önem taşıyor.
Bu tip önlemler sadece bugün hayatımıza giren corona virüs salgınından etkilenme riskini azaltmakla kalmıyor, oluşabilecek bir sonraki kriz için de farkındalığımızı artırmamıza ve hazır olmamıza destek sağlıyor.
Burak Akbaş